print this page

Archeologisch metaal

Maakwijze en conservering van archeologische metalen.

De invloed van conserveringshandelingen op bronzen voorwerpen uit de oudheid is nog zelden onderzocht. Janneke  Nienhuis deed dit wel en keek hier vanuit materiaalkundig oogpunt naar in haar promotieonderzoek. Zij stelde verschillende deelvragen op waarin materiaalkundige analyse, karakterisering, perceptie en waardering centraal stonden.

Doorsnede van een bronzen kram uit Zevenbergen.
Doorsnede van een bronzen kram uit Zevenbergen.

 

Alle voorwerpen bestaan uit materialen waarin sporen van hun verleden te vinden zijn. Daarnaast zijn vooral archeologische vondsten gevoelig voor ongewenste externe invloeden, zoals corrosie. De kennis over maakprocessen, veroudering en conserveringsingrepen draagt er toe bij deze objecten beter voor de toekomst te behouden.

Archeologisch brons

Hoofdvraag van het onderzoek was: ‘Wat is de invloed van een conserveringsbehandeling op de materiaaleigenschappen van archeologisch brons?’. Om brons te beschermen tegen verval worden verschillende soorten anti-corrosiemiddelen en afdeklagen gebruikt. Maar deze coatings kunnen zeer hinderlijk zijn bij vervolgonderzoek aan de objecten.

Bronzen afdeklagen

In het deelproject Bronzen afdeklagen is gezocht naar de oorzaken van visuele verstoringen aan het oppervlak van bronzen voorwerpen en zijn suggesties gedaan voor mogelijke oplossingen.

IJzeren spijkers

Dit onderzoek richtte zich op de typologie, vervaardiging en herkomst van ijzeren spijkers uit drie Romeinse scheepswrakken. Een van de onderzoeksvragen was of deze schepen in dezelfde periode en op dezelfde werf gebouwd zouden kunnen zijn. Zeven verschillende typen spijkers werden in het scheepshout aangetroffen. Van het meest voorkomende type zijn monsters genomen om de vervaardigingstechniek en herkomst te onderzoeken.

Herkomst

De chemische samenstelling van ijzer en insluitsels in de spijkers werd gemeten met EDS (Energy Dispersive X-ray Spectroscopy) gekoppeld aan een Scanning Electron Microscope (SEM) en LA-ICP-MS (Laser Ablation Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry). Daaruit bleek dat de spijkers van twee schepen vergelijkbaar zijn. Echter, om beide Romeinse schepen aan dezelfde werf te kunnen toeschrijven, daarvoor is meer onderzoek nodig.