Objecten zien we dankzij hun vorm en kleur. Kleur is zichtbaar door licht, waarvan de straling in meer of mindere mate wordt geabsorbeerd en gereflecteerd door oppervlakken met verschillende pigmenten en kleurstoffen.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed beschikt over diverse referentiecollecties kleurstoffen, bindmiddelen, pigmenten en historische verven.
Kleur dient om symboliek, status, sfeer en signalering te benadrukken. Kleur vertelt ook veel over culturen en beleving van de omgeving daarbinnen. En kleur verschaft informatie over de oorsprong en geschiedenis van objecten.
Het grootste risico bij het tentoonstellen van lichtgevoelige objecten is verlies van kleur. Een van de vroegste voorbeelden van natuurwetenschappelijk onderzoek voor musea gaat daarover: de studie naar het effect van licht op aquarellen door Russell en Abney uit 1888. De aanleiding – angst voor kleurverlies – is nog altijd de motor achter vele studies op dit gebied.
Het onderzoek bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed waarin kleur centraal staat, richt zich op de chemische analyse van pigmenten en kleurstoffen in onder meer schilderijen, tekeningen, foto’s en textiel. De uitkomsten vormen antwoorden op en oplossingen voor uiteenlopende vragen en problemen: de werkwijze van de kunstenaar, datering van objecten en afwerkstadia, reconstructie van de originele toestand van een object en verrijking van het verhaal eromheen.
Het onderzoek omvat de bestudering van eigenschappen van pigmenten en kleurstoffen, zoals lichtgevoeligheid , watervastheid en gevoeligheid voor luchtverontreiniging en stof. Deze kennis wordt ingezet in (bijvoorbeeld) richtlijnen voor museale belichting, minimalisering van tentoonstellingsrisico’s en ontwikkeling van reinigingsmethoden voor de reiniging van gekleurde oppervlakken. Daarnaast is er aandacht voor de perceptie van kleur en kleurverlies en de mate waarin kleurverandering de waardering van het object beïnvloedt.